Dziennik
BIP
Józef ALEKSIEWICZ urodził się 20 grudnia 1884 roku w Samborze. Jego ojciec Józef, był magistrem farmacji, właścicielem apteki „Pod Orłem”, zaś matka Julia z Maheków, to siostra znanego lwowskiego okulisty, profesora i rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza. Naukę rozpoczął w gimnazjum w Samborze, następnie kształcił się w Zakładzie Naukowym św. Józefa OO Jezuitów w Bąkowie pod Chyrowem. Maturę zdał w III Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie (1895-1905).
W latach 1905 – 1912 studiował na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Od 1911 do 1914 roku był elewem rządowym, a następnie asystentem u prof. Jana Rydygiera na wydziale medycznym UJK. Pełnił funkcję chirurga-ortopedy, specjalizował się w leczeniu gruźlicy kostnej i stawów.
W 1912 roku zawarł związek małżeński z Zofią Rayss, przedstawicielką ziemiaństwa kresowego.
W latach 1908-1909 Józef Aleksiewicz odbywał służbę w wojsku austriackim jako jednoroczny ochotnik 19 pułku strzelców. Od 1 sierpnia 1914 r. w randze chorążego służył w 36. pułku Kołomyjskim Obrony Krajowej jako lekarz batalionu. Wraz ze swoją jednostką odbył kampanię od Czerniewic, poprzez drugą bitwę pod Lwowem, a następnie bitwę pod Dęblinem. W czasie odwrotu między Żurawiem a Haliczem powstrzymał, jako komendant taboru sanitarnego, atak Kozaków, za co przez dowództwo 43. Dywizji został odznaczony Krzyżem Złotym z koroną. Następnie odbył kampanię karpacką i aż do 1916 roku służył w stopniu podporucznika na froncie rosyjskim, jako naczelny chirurg w 43. Dywizyjnym Zakładzie Sanitarnym. W latach 1916 – 1918 w stopniu porucznika pełnił funkcję ordynatora oddziału chirurgicznego w szpitalu polowym nr 307 we Lwowie.
Służbę w wojsku austriackim zakończył w stopniu kapitana.
Po odbyciu służby wojskowej dr Aleksiewicz rozpoczął prywatną praktykę lekarską we Lwowie, zwieńczoną otwarciem prywatnej lecznicy przy ul. Fridrichów wraz z wytwórnią protez. Od 1921 roku odbywał staże specjalistyczne za granicą:
- u prof. Lorenza w Wiedniu (Allgemeines Krankenhaus),
- Schanza w Dreźnie,
- u słynnego dra Colot’a w Berck-Su-Maer, równocześnie zapoznając się tam z pracą innych ośrodków przeciw gruźliczych, jak i słynnych szpitali fundacji amerykańskiej pod kierunkiem Calvego i Gallanta.
Następnie wyjechał do słynnego Rollier‘a w Lesin, a później do Holienlychem, gdzie zapoznał się z wzorowanym na Rollierze sposobem leczenia gruźlicy kostnej prowadzonym przez prof. Kischa. Poznał również metody lecznicze stosowane w mediolańskim Instytucie prof. Goleacziego. Wszystkie te metody, doświadczenia i wzory stosował w lwowskiej lecznicy ortopedycznej i sanatorium Sanato w Iwoniczu-Zdroju. Był posiadaczem legitymacji Fakultetu Medycznego Uniwersytetu Wiedeńskiego.
W maju 1921 roku dr Józef Aleksiewicz objął, ofiarowane mu przez właścicieli Iwonicza-Zdroju, stanowisko Naczelnego Lekarza Komisji Zdrojowej. Rozpoczął tam również praktykę lekarską. Rok był podzielony na działalność w Iwoniczu w sezonie letnim i na działalność we Lwowie w okresie jesienno- zimowym.
W 1925 r. postanowił wybudować w Iwoniczu nowoczesne Sanatorium dla leczenia przypadków chirurgicznej gruźlicy widząc, że tego typu lecznic brakuje w Polsce. Prace budowlane przerwano w 1928 r. z powodu braku funduszy (obecnie w tym miejscu znajduje się uzdrowiskowy Zakład Przyrodoleczniczy). We wrześniu 1927 r. rozpoczął budowę budynku SANATO, który miał stanowić zaplecze gospodarczo – mieszkalne dla sanatorium właściwego, ale został ostatecznie przystosowany dla potrzeb sanatoryjnych. Budowę SANATO ukończono w 1932 r.
SANATO powstało dzięki ciężkiej pracy i wyrzeczeniom, w tym pomocy rodziny własnej i żony Zofii, która, sprzedając kamienicę we Lwowie, znacznie przyczyniła się do ukończenia inwestycji; dlatego też zawsze była uważana za fundatorkę sanatorium.
Aleksiewicz został zwolniony z czynnej służby wojskowej w maju 1929 roku. W sierpniu 1930 r. zweryfikowano go do stopnia majora.
W marcu 1933 r. zmarła nieuleczalnie chora żona Zofia. W 1938 r. dr Aleksiewicz poślubił Anielę z Łepskich; z tego związku w 1939 r. urodził się syn Czesław.
Dobrze rozwijającą się działalność leczniczą w Iwoniczu-Zdroju i Lwowie przerwał wybuch II wojny światowej w 1939 r.
W pierwszych dniach wojny Iwonicka Drużyna Strzelecka pod jego komendą wyruszyła w kierunku Lwowa. Dołączyły do niej inne drużyny i ochotnicy z różnych mijanych miejscowości. W czasie przemarszu stoczyli kilka potyczek z Niemcami. W Bezmiechowej w potyczce zginęło 2 strzelców, natomiast pod Gródkiem Jagiellońskim został zabity młody iwonicki narciarz wyczynowy – Stanisław Kielar. Wobec przeważającej siły wroga dr Aleksiewicz podjął decyzję o rozwiązaniu oddziału. Dziesiątego września 1939 roku zgłosił się do czynnej służby wojskowej w kadrze zapasowej 6 szpitala Okręgu Lwów.
Z polecenia Szefostwa Sanitarnego DOK rozkazem dziennym Nr 11 został mianowany VI Komendantem Szpitala Wojennego Nr 604 przy ul. Kurkowej we Lwowie. Funkcję tą pełnił do 22 września, czyli do dnia kapitulacji Lwowa.
Cudem uniknął wywózki do Rosji. Przez pewien czas pracował jako robotnik przy odśnieżaniu miasta. W 1940 r. został zatrudniony jako lekarz w III Robotniczej Poliklinice. Po wkroczeniu Niemców do Lwowa w lipcu 1941 roku przerwał pracę i ukrywał się przed Gestapo. Szesnastego grudnia 1941 roku powrócił z rodziną do Iwonicza – Zdroju. Zaraz po powrocie z polecenia władz zorganizował szpital zakaźny, w związku z epidemią tyfusu. W dniu 24 marca Gestapo aresztowało doktora Aleksiewicza na skutek donosu dra Wiesławskiego . Umieszczono go w więzieniu krośnieńskim, z którego następnie został wykupiony dzięki pomocy władz konspiracyjnych i właścicieli Iwonicza.
W 1942 roku wstąpił do Armii Krajowej przyjmując pseudonim konspiracyjny „Wilczur”. W latach 1942 – 1944 po powrocie do Iwonicza-Zdroju pełnił funkcję szefa sanitarnego w sztabie Inspektoratu powiatu krośnieńskiego. Denuncjacja, jaka miała miejsce na początku lipca 1944 r., zmusiła go do ucieczki i ukrywania się pod Wieliczką (od 3 VII do 14 VIII). 16 sierpnia wrócił do Iwonicza i objął szefostwo szpitala zorganizowanego przez żonę Anielę.
W listopadzie 1944 roku władze starostwa mianowały go lekarzem okręgowym – Okręgu Sanitarnego Gminy Iwonicz i Miejsca Piastowego (1944-1945).
Po wkroczeniu Armii Czerwonej, Powiatowy Urząd Ziemski w Krośnie zlecił doktorowi zabezpieczenie majątku Zakładu Zdrojowego. Jego wystąpienia, memoriały i wnioski kierowane do władz starostwa i województwa nie zapobiegły wywożeniu majątku przez Sowietów. Trzeciego maja 1945 roku sowiecki personel medyczny i ranni opuścili zajmowane obiekty, co stworzyło możliwość uruchomienia uzdrowiska.
15 maja dr Aleksiewicz otrzymał nominację na Pełnomocnika Rządu, a następnie p.o. Dyrektora Państwowego Zakładu Zdrojowego Iwonicz-Zdrój. Dzięki ogromnemu wysiłkowi organizacyjnemu przy pracach porządkowych i remontowych 15 lipca 1945 roku otwarto pierwszy powojenny sezon kąpielowy.
Po wojnie stan zdrowia doktora uległ pogorszeniu, coraz bardziej dokuczała mu cukrzyca i jej skutki, a szczególnie katarakta. W 1946 r. poddał się leczeniu operacyjnemu w Krakowskiej Klinice Okulistycznej.
Na skutek donosów najbliższych współpracowników został aresztowany w 1947 r., a następnie osadzony w więzieniu – na Zamku w Rzeszowie – pod zarzutem niedociągnięć finansowych, braku nadzoru i niegospodarności. W wyniku orzeczenia sądowego oczyszczono Aleksiewicza z zarzutów, jednak sprawa ta stała się powodem odwołania doktora ze stanowiska Dyrektora Uzdrowiska w maju 1947 roku.
W 1947 roku został zatrudniony jako lekarz domowy Ubezpieczalni Społecznej.
W latach 1946-1947 objął stanowisko lekarza szkolnego w Państwowym Sanatoryjnym Gimnazjum i Liceum w Iwoniczu – Zdroju, a w okresie 1948-1950 był również nauczycielem kontraktowym w tej szkole. Ucząc z pasją wiele czasu poświęcał swojej ukochanej chemii, udostępniając pomieszczenia laboratoryjne SANATO na doświadczenia chemiczne uczniów.
W latach 1950-1952 powierzono mu funkcje ordynatora w Poradni Zdrojowej oraz kierownika Pracowni Analitycznej.
W czerwcu 1952 roku otrzymał angaż na Dyrektora i ordynatora Sanatorium nr 3 im. Juliana Marchlewskiego. Było to jego własne sanatorium SANATO, wówczas już przejęte pod zarząd przymusowy, a w 1959 roku upaństwowione bez jakiegokolwiek odszkodowania dla właściciela.
W 1955 roku uzyskał II stopień specjalizacji i otrzymał tytuł ortopedy i traumatologa.
Spustoszenie, jakie uczyniła w jego organizmie cukrzyca i stresy związane z utratą SANATO, były m.in. przyczyną jego śmierci 26 listopada 1957 r.
Działalność społeczna dra Józefa Aleksiewicza
Dr Józef Aleksiewicz w swoim bogatym życiu należał do kilkudziesięciu towarzystw i organizacji. Zaczęło się od organizacji studenckich, następnie Drużyn Bartoszowych. Był aktywnym członkiem Związku Obrońców Lwowa, a w 1926 roku został powołany na członka Rady Zwiadowczej Związku. Obowiązkowo należał do Izb Lekarskich we Lwowie, a po wojnie w Krakowie.
Aktywnie uczestniczył w stowarzyszeniach medycznych: Polskim Towarzystwie Ortopedycznym, Związku Lekarzy Państwa Polskiego, Polskim Towarzystwie Balneologicznym, Polskim Związku Przeciwgruźliczym, PCK, a pod koniec życia był honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego.
Uczestniczył w wielu zjazdach lekarskich w kraju i za granicą, często występował na nich z referatami, bądź działał w ich komitetach organizacyjnych. Wchodził w skład komitetu redakcyjnego „Chirurgii Narządów Ruchu i Ortopedii Polskiej”. Należał do Związku Oficerów Rezerwy i Związku Byłych Ochotników AP. Otrzymał legitymację Ochotnika Zaolziańskiego Korpusu Ochotników Ziemi Krakowskiej. Pomimo że należał do Polskiego Związku Łowieckiego i Towarzystwa Łowieckiego, to nigdy nie polował, bo za bardzo kochał zwierzęta. Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Gdyni, Klubu Dobrej Książki, Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami, Towarzystwa Miłośników Muzyki i Opery we Lwowie, Lwowskiego Towarzystwa Filatelistycznego, Ligi Obrony Powietrznej i Przeciw Gazowej, Kasyna i Koła Literacko- Artystycznego we Lwowie, był honorowym członkiem Stowarzyszenia Właścicieli Realności, Pensjonatów, Kupców i Przemysłowców w Iwoniczu – Zdroju. Należał do Związku Strzeleckiego. Przyczynił się do reaktywacji „Strzelca” w Iwoniczu (1921-1923). Objął nad nim komendę, a po reorganizacji w 1927 roku został jego prezesem w Iwoniczu -Zdroju. W 1924 r. był współzałożycielem Iwonickiego Klubu Narciarskiego, który stanowił sekcję Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Spowodował przejęcie opieki nad klubem przez Związek Strzelecki (1928). Był również założycielem drużyny „ORLĘTA” Związku Harcerstwa Polskiego w Iwoniczu – Zdroju, a także opiekunem 23 drużyny im. Paderewskiego (1935 – 1938).
Uczestniczył w akcjach charytatywnych, był opiekunem sądowym osieroconych dzieci. W latach 30-tych uruchomił nawet kino letnie w Iwoniczu-Zdroju i przyczynił się do wydawania gazety „Iwoniczanka”. W 1946 roku został wiceprzewodniczącym Gminnego Komitetu Opieki Społecznej, a w 1949 roku ławnikiem Sądu Okręgowego w Krośnie.
Odznaczony m.in.:
- Krzyżem Walecznych /1921 r./
- Krzyżem Obrony Lwowa /1919 r./
- Medalem wojennym – Orlęta /1919 r./
- Złotym Krzyżem Zasługi
- Medalem Zwycięstwa i Wolności w 1945 r.
Pośmiertnie odznaczony Odznaką Grunwaldzką w 1957 roku i Krzyżem Armii Krajowej nadanym w Londynie w 1970 roku. W 1960 roku otrzymał awans na stopień podpułkownika.
Najwyżej cenił sobie Krzyż Walecznych, odznaczenia „Lwowskie” za wojnę z Ukraińcami w latach 1918-1919 i podziękowania od pacjentów, szczególnie listy od dzieci.
Dr Józef Aleksiewicz odznaczał się wielkim patriotyzmem, co udowodnił jako lekarz, żołnierz i działacz społeczny. Uważał, że wszystko co robi, to robi dla dobra Polski i dla chorych, dlatego nie skorzystał z propozycji wyjazdu za granicę, po to aby w Szwajcarii czy Austrii zbudować to, co zbudował w Iwoniczu-Zdroju.
Był człowiekiem głęboko wierzącym, aktywnie uczestniczył w życiu kościoła wspierając Iwonicką parafię i Zakon OO. Michalitów w Miejscu Piastowym, zarówno materialnie, jak i pomocą medyczną. Dużo czasu poświęcał modlitwie i literaturze religijnej.
Doktor był przykładem człowieka, który wychowany według wzorów z przełomu XIX wieku i początku XX żył nie marnując szansy, jaką posiada każdy człowiek, a więc żył poświęcając się nauce, pracy, chorym i wszystkim ludziom potrzebującym – służąc ojczyźnie w czasie pokoju i wojny.
Umierał rozgoryczony ze świadomością, że utracił swoje SANATO i Lwów. Nie mógł być pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa jak sobie życzył. Spoczął na cmentarzu w Iwoniczu, który kochał do końca życia.